Sahabeler, muhtelif âlimler tarafından çeşitli şekillerde tabakalara ayrılmıştır. Bunlardan en ziyade benimsenmiş olanı Hâkim en-Neysâburî’nin taksimidir. O, İslâm’daki eskiliklerini esas alarak Ashab (radıyallahu anhüm)’ı 12 tabakaya ayırır. Kısmen fazilet derecelemesini de ifade eden bu taksim şöyledir:
1- Mekke’de ilk Müslüman olanlar: Dört Halîfe gibi.
2- Hz. Ömer’in Müslüman olmasından sonra İslâm’a giren Daru’n-Nedve azaları.
3- Habeşistan’a hicret edenler.
4- Birinci Akabe biatına katılanlar.
5- İkinci Akabe biatına katılanlar ki çoğu Medîne’lidir.
6- Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) henüz Medîne’ye girmemişken, Kubâ’da iken ona gelen muhâcirler.
7- Bedir savaşına katılanlar.
8- Bedir’den sonra Hudeybiye sulhüne kadar hicret edenler.
9- Hudeybiye’de Bey’atu’r-Rıdvân’a katılanlar.
10- Hudeybiye ile Feth-i Mekke arasında hicret edenler: Hâlid İbnu Velîd ve Amr İbnu’l-Âs gibi,
11- Fetih günü Müslüman olanlar.
12- Fetih günü, Veda Haccı ve diğer fırsatlarda Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm)’i gören Ashâb çocukları.
Sahabe’nin en efdali Hz. Ebu Bekir sonra Hz. Ömer (radıyallahu anhüm)’dir. Ehl-i Sünnet bu hususta icma eder. Sonra sırasıyla, Osman İbnu Affan, Ali İbnu Ebî Tâlib gelir. Ehli sünnetten bazılarının fazîlette Hz. Ali’yi Hz. Osman’a takdîm ettiği bilinmektedir. Bunlardan sonra Aşere-i Mübeşşere’nin[1] geri kalan efrâdı gelir: Sâd İbnu Ebî Vakkas, Sa’îd İbnu Zeyd İbni Amr İbni Nufeyl, Talha İbnu Ubeydillah, Zübeyr İbnu’l-Avvâm, Abdurrahman İbnu Avf ve Ebu Ubeyde Âmir İbnu’l-Cerrâh (radıyallahu anhüm ecmain).
Aşere-i Mübeşşere’den sonra Bedir Ashabı gelir. Bunlar üçyüz küsur kişidir.
Sonra Uhud Ashâbı gelir.
Bunları Hudeybiye’de Bey’atu’r-Rıdvân’a katılanlar takip eder.
Ensâr’dan Birinci ve İkinci Akabe Bey’atlarına katılanlarla es-Sâbikûn el-Evvelun olanlarda Ashab’ın mümtazlarıdırlar. ancak, âyette zikri geçen es-Sâbikun el-Evvelunla ilgili farklı görüş var:
1- Said İbnu’l-Müseyyib’e göre bunlar iki kıbleye de namaz kılanlardır.[2]
2- Şa’bî’ye göre Bey’atu’r-Rıdvân’a katılanlardır.
3- Muhammed İbnu Ka’b’a göre Bedir ashâbı’dır.
4- İlk Müslüman olandır denmiştir. Bu ilk konusunda da ihtilaf var: Hz. Ebu Bekr denmiştir, Hz. Ali denmiştir, Hz. Zeyd denmiştir, Hz. Hatice denmiştir.
Ancak bu ihtilaf şöyle te’lif edilir: Müslümanlıkta hür erkeklerden ilk Hz. Ebu Bekr, çocuklarından ilk Hz. Ali, kadınlardan ilk Hz. Hatice, azadlılardan Zeyd, kölelerinden ilk Bilal’ (radıyallahu anhüm ecmain)’dir.
[1] Hayatta iken Hz. Peygamber (SAS) tarafından Cennet’le müjdelenen ashabın ileri gelenlerinden on kişi için kullanılan bir tabir.
[2] İki kıbleye namaz kılanlar: Medine’ye hicret edildiği zaman Müslümanlar Kudüs’e yönelerek namaz kılmakta idi. Bu on altı ay sürdü. Bundan sonra gelen izinle Kâbe kıble yapıldı. Bu vahyin gelmesine kadar Müslüman olanlar iki kıbleye namaz kılanlardır.